-
Mind the Gap
Het is vandaag de sterfdag van Ton van de Ven. De voormalige creatief directeur van de Efteling en degene die verantwoordelijk is voor een aantal fantastisch vormgegeven attracties. Ik ben tientallen keren in de Efteling geweest en niet echt een thrill-seeker. De attracties vind ik leuk maar vooral qua vorm en opmaak. In de Efteling is een museum – waar de meeste van u nog nooit geweest zullen zijn – waarin de evolutie van de Efteling door de jaren heen zichtbaar is. Iedereen ziet het verschil tussen de houterige kabouters die overduidelijk door stangetjes en wieltjes dagelijks honderden keren hun schokkerige routine uitvoeren, en de prachtige trollenkoning die rondkijkt en met vele spiertjes in zijn gezicht tot grimassen in staat is. Die oude attracties hebben bij ouderen nog sentimentele waarde en roepen bewondering op voor de vindingrijkheid waarmee ze zijn gebouwd, maar de jongste generatie kan dit totale gebrek aan realiteit niet meer waarderen. Zonder laser en hologram is het niet dope.
Ik wil eigenlijk helemaal niet teveel vertellen over Ton van de Ven en de Efteling maar zijn spijtige overlijden triggerde een herinnering aan een klein apparaatje in het museum dat – maar ik kan me vergissen – het ‘Knibbel, Knabbel, Knuisje …..’ zinnetje moest doen klinken wanneer iemand het hek van Hans en Grietje probeerde te openen. De klink fungeert daar als schakelaar. Dit voor die zeldzame Nederlander die nog nooit in Kaatsheuvel is geweest. Dat apparaat was zelf gefabriceerd en niet meer dan een bandrecorder waarbij de tape in een loop was geplaatst. In de muziekwereld heeft een dergelijk apparaat in 1963 zijn intrede gedaan onder de naam Mellotron. Maar deze was zelf gefabriceerd.
MINOLTA DIGITAL CAMERA
Nu moet het een uitdaging zijn om een dergelijk stukje techniek in elkaar te knutselen. Een nog grotere uitdaging is het om zoiets dag in, dag uit te laten werken. Die opname wordt zo vaak afgespeeld dat niet alleen de tape zelf, maar ook het apparaat regelmatig en goed onderhouden moeten worden. Ik kan me vroeger herinneren dat ik bij de Blokker kwam en dat daar in een hoekje (en ik snap wel waarom) een videoapparaat stond dat telkens maar weer een filmpje over de ‘Stengelbengel’ afspeelde. Ik zal u het botanische genoegen dat deze bengel de koper bezorgde besparen maar wat opviel was dat die opname na een tijdje volkomen aan gort was. Overal strepen en gekraak en dat was dan ook het begin van de gang naar de uitgang voor de video-unit.
Daarop voortbordurend dacht ik opeens aan Londen. Ik was in 1990 voor het eerst van mijn leven in deze fantastische stad en wat ik nooit vergeten ben is de metro. Sommige stations, en ik weet het alleen van Paddington Station zeker, spelen de hele dag, honderden keren per uur die ene sonore en vooral duidelijke zin: Mind the Gap.
1. Mind the Gap
Tegenwoordig kun je zelfs damesondergoed kopen waar die zin op staat afgedrukt als toonbeeld van de Engelse schuine humor, maar die zin heeft meer geschiedenis dan je op het eerste gevoel zou denken. De metro in Londen stopt namelijk niet altijd op een recht perron. De bocht waarin de metro stopt maakt dat er op sommige plekken vrij grote ruimtes zijn tussen metro en het perron. Daar kun je weinig meer aan doen behalve de reizigers te waarschuwen. Wanneer je onverhoopt tussen wal en schip belandt maak je weinig kans het te overleven. In 1968 vond men het ondoenlijk tientallen ‘waarschuwers’ op de perrons in te zetten en is men op zoek gegaan naar een alternatief. Dat is gevonden in het omroepen van de boodschap ‘Mind the Gap’ in de stations en later ook in de metro zelf. Een weinig charmant en bijna on-Engels kort zinnetje. De reden hiervoor is eigenlijk vrij simpel. Wanneer dat zinnetje telkens door een bandrecorder moest worden afgespeeld was die bandrecorder na een paar dagen al kapot en anders de tape zelf wel. Dus werd het zinnetje digitaal opgenomen op een solidstate-achtige schijf. We hebben het nog steeds over 1968. Het is nog maar een paar jaar geleden dat de USB-sticks met dergelijke schijven op de markt kwamen. Dus men was hier behoorlijk vooruitstrevend bezig. Natuurlijk was die apparatuur peperduur. Daarom is het zinnetje ook zo kort. Grappig detail overigens is dat de stemacteur die blijkbaar ingehuurd is om die enorme lap tekst van precies 10 letters uit te spreken ergens in de jaren daarna vond dat ie wel recht had op royalty’s en omdat dat aardig in de papieren kon lopen heeft men besloten het stemmetje door iemand anders in te laten spreken. Vooral natuurlijk wel gezorgd dat die een iets ander contractje kreeg. Denk dat die eerste na zijn prestatie aan lager wal is geraakt en door een gigantisch gap in zijn hand genoodzaakt was nog ergens geld vandaan te peuren.
